Istoriografski i arhivski podaci o bibliotekama i čitaonicama prijedorske opštine govore da su prve javne čitaonice i biblioteke postojale u sastavu pjevačkih, sokolskih, konfesionalnih i vjerskih društava krajem 19. i početkom 20. vijeka, na kraju otomanske i početkom austrougarske vladavine. Bilo je privatnih biblioteka zatvorenog tipa koje su pripadale obrazovanijim i imućnijim građanskim prijedorskim porodicama (Mitrinović, Kovačević, Stojanović, Kapetanović…). Značajnije biblioteke sa čitaonicom imali su Srpsko pjevačko društvo „Vila“ iz Prijedora, činovnička kasina i turska kiraethana, gdje su se pored novina čitale knjige raznih sadržaja na srpskom, srpskohrvatskom, njemačkom jeziku.

Ideja o osnivanju Galerije je pokrenuta 1996. godine zato je i nosila naziv Galerija 96. Galerija je počela sa radom u decembru 2001. godine.
Osnivač Galerije je opština Prijedor.
Po uzoru na velike evropske gradove nalazimo se glavnoj ulici (šetačkoj zoni) što je velika prednost za posetioce.

Srpsko pravoslavno crkveno pjevačko društvo “Vila” osnovano je davne 1885. godine i jedno je od najstarijih pjevačkih društava na ovim prostorima. Djelovalo je sa malim prekidima sve do 1941. godine, kada je vihor rata prekinuo sva kulturna dešavanja i rad mnogih društava na ovim prostorima. U tom periodu od 60 godina “Vila” je učestvovala na svim kulturnim manifestacijama, duhovnog i svjetovnog karaktera, a gotovo svake nedjelje pojali su liturgije u pravoslavnom hramu.

Muzička škola u Prijedoru osnovana je 1955. godine pod nazivom Niža muzička škola. Te prve godine upisano je 85 učenika na odsijecima klavir i violina. Od 1955. godine nosi ime Škola za osnovno muzičko obrazovanje, a od 1994. godine proširuje svoju djelatnost na srednje muzičko obrazovanje i mijenja ime u Srednja i osnovna muzička škola Prijedor.

Pozorište Prijedor kao institucija postoji skoro šest decenija. Počeci pozorišnog života u Prijedoru vežu se sa nastankom i radom Srpskog- pravoslavnog crkvenog pjevačkog društva Vila, koje je utemeljeno 1885. godine kao jedno od najstarijih u Bosni i Hercegovini. Dramska sekcija koja je ubrzo oformljena i koja je djelovala u kontinuitetu sa pravom se može smatrati pretečom Pozorišta Prijedor.